مقدمه: تحولات اقتصادی و حقوقی در صنعت برق و بخش انرژی کشور که با تصویب قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی ایران (مصوب 1386) وارد مرحله جدید گردید، پژوهشگاه نیرو را بر آن داشت که با تأسیس گروه پژوهشی حقوق، ضمن رصد تحولات حقوقی و آثار آن در حوزۀ خصوصی سازی بخش نیرو، امکان سنجی لازم جهت طراحی رشته‌های حقوق انرژی در مقطع کارشناسی ارشد و همچنین تهیه «دانشنامۀ حقوق انرژی» و انجام پروژه‌های حقوقی در موضوعات مرتبط با صنعت برق و انرژی را در دستور کار گروه پژوهشی حقوق قرار دهد.
حقوق انرژی، رشته‌ای «میان رشته‌ای» است که به طور خلاصه می‌توان گفت به تبیین مسائل و موضوعات مشترک بین «علم حقوق» با «صنعت انرژی» می‌پردازد. در گروه حقوق پژوهشگاه نیرو، آن بخش از صنعت انرژی مدّنظر است که در حیطۀ وظایف و صلاحیت‌های وزارت نیرو قرار دارد. (از مقدمۀ برونداد تخصص گروه حقوق)
1- گروه پژوهشی حقوق پژوهشگاه نیرو به‌عنوان «تنها گروه حقوقی» با ساختار هیأت علمی در صنعت آب و برق کشور، ابتدا نسبت به طراحی رشته حقوق انرژی در مقطع کارشناسی ارشد اقدام نمود که این رشته به همراه دروس و سرفصل‌های مربوطه در یکصد و سی و نهمین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی و در بهار سال جاری در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، مورد تصویب نهایی قرار گرفت. از مهرماه سال 1400، دانشجویان رشته حقوق انرژی در دانشگاه شهید بهشتی، در دوره کارشناسی ارشد، مشغول به تحصیل خواهند شد.
2- تدوین کتاب قوانین برق (تمام قوانین در یک قانون جامع)
در این کتاب، امکان مطالعۀ تمام قوانین مربوطه به صنعت برق، با یک دسته بندی موضوعی در 98 عنوان اختصاصی، درج گردیده است.
3- میزبانی همایش حل و فصل اختلافات در صنعت انرژی
«همایش ملی حل و فصل اختلافات در صنعت انرژی»، در روزهای 10 و 11 آذرماه 1398 به میزبانی گروه پژوهشی حقوق، «به منظور تبیین نهاد داوری و روشهای جدید حل و فصل اختلاف» در محل سالن خلیج فارس پژوهشگاه نیرو برگزار شد.
پس از انجام داوری های لازم (در مورد مقالات ارسالی به همایش) توسط مؤسسه مطالعات حقوق انرژی دانشگاه تهران، مقالات منتخب در کتابی تحت عنوان «مجموعه مقالات همایش» به زیور چاپ، آراسته شده است.
قلمرو موضوعی این همایش، صنعت انرژی بوده است که در سه دسته از مقالات در وزارت نیرو، حائز اهمیت می‌باشند؛
- مقالات با موضوع حل و فصل اختلافات در صنعت برق
- مقالات با موضوع معاهده منشور انرژی (ECT) که در حال حاضر جمهوری اسلامی ایران عضو ناظر آن معاهده می باشد؛ دعاوی متعددی که بر پایه این معاهده، گریبان گیر کشورهای عضو شده است، عبرت انگیز می باشد.
- مقالات با موضوع شیوه‌نامۀ وزارت نفت برای حل و فصل اختلافات (مطالعه این شیوه‌نامه، ارزش مطالعه موردی، به منظور طراحی شیوه‌نامه مورد نیاز در وزارت نیرو را دارد)
*کتاب مقالات همایش، در کتابخانه پژوهشگاه نیرو، قابل دسترس و مطالعه می‌باشد.
4- ایفای نقش به عنوان حلقه تحقیقاتی صنعت برق در بخش پژوهش‌های حقوقی
اهمّ پروژه های گروه عبارتند از:
1- پروژه نقشه راه گروه پژوهشی حقوق (پیوست شمارۀ 1)
2 - پروژه به روز رسانی قراردادهای تجاری سازی (پیوست شمارۀ 2)
3 - پروژه دانشنامۀ حقوق انرژی
5- شناسایی محورهای تخصصی حقوق انرژی در کشور
عنوان شاخه‌های پژوهشی گروه پژوهشی حقوق بدین شرح می باشد:
- حقوق عمومی
- حقوق برق و انرژی های تجدید پذیر
- حقوق قراردادها، تجارت و سرمایه گذاری بین المللی
- حقوق مالکیت فکری
- حقوق محیط زیست
- حقوق آب و آبفا