13 شهریور 1397 11:46

‌ مهندس کوهانی مجری طرح توسعه فناوری ابررساناها در پژوهشگاه نیرو، درباره جایگاه ابررساناها در ایران گفت: خوشبختانه دانشگاه‌‌های متعددی در این شاخه از فناوری‌های نوین فعال می‌باشند، از جمله این دانشگاه‌ها می‌توان به دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشگاه شهید بهشتی و ... اشاره نمود که این امر منجر به آن شده است که در زمینه دانش ابررسانایی دانش خوبی بوجود آید اما در زمینه ساخت تجهیزات به علت هزینه بر بودن آن پیشرفت چندانی وجود نداشته است.
وی اشاره کرد با وارد شدن پژوهشگاه نیرو به این زمینه از فناوری، اولین نمونه محدودساز جریان خطای ابررسانایی بصورت آزمایشگاهی ساخته شد و در حال حاضر نمونه ذخیره ساز مغناطیسی ابررسانا با همکاری دانشگاه صنعتی شریف در حال ساخت است. از آنجایی که در دنیا نیز این فناوری در آستانه ورود به بازار می باشد، در صورت برنامه‌ریزی درست جایگاه کشور ایران در بین ده کشور صاحب این تکنولوژی و کشور برتر منطقه خواهد بود.
مجری طرح توسعه ابررساناها در صنعت برق، در خصوص تلفات انرژی به‌عنوان مشکل عمده صنعت برق و خسارت زیاد ناشی از آن و تاثیر گسترش استفاده از تجهیزات مبتنی بر فناوری‌های ابررساناها در صنعت برق و مزایای این فناوری تصریح کرد: راه حل قطعی کاهش تلفات در صنعت برق استفاده از ابررساناها می‌باشد. استفاده از این فناوری مزایای زیادی را در بر دارد که از آن جمله می‌توان به مواردی چون انتقال توان تولیدی به مصرف کننده بدون نیاز به تغییر سطح ولتاژ، کاهش مشکلات اشتعال و زیست محیطی در اثر حذف روغن‌های خنک کننده، انتقال بصورت زیر زمینی و کاهش هزینه نگهداری اشاره نمود. تحقیقات در زمینه فناوری ابررسانا با سرعت در دنیا در حال پیشرفت است. در صورت دستیابی به ابررساناهای با قابلیت کارکرد در دمای محیط، انقلاب عظیمی رخ خواهد داد که صنایع دنیا و بویژه صنعت برق را دگرگون خواهد ساخت. انقلاب ابررسانایی بزرگتر از ساخت ترانزیستور در صنايع الكترونيك خواهد بود. ناگفته پیداست غفلت از تحقیقات در این زمینه چه خسارات جبران ناپذیری را به‌همراه خواهد داشت. از موارد بیان شده بوضوح می‌توان دریافت که توسعه این فناوری حائز اهمیت فراوانی است.
مهندس کوهانی در خصوص چشم انداز ترسیم شده برای توسعه این فناوری در کشور گفت: با توجه به سند چشم‌انداز توسعه ابرساناها در صنعت برق کشور و تجربیات و شناسایی فعالیت‌ها و محققین فعال در این زمینه، انتظار می‌رود در پایان اجرای پروژه سند چشم‌انداز برابر با سال 1404 کشور ما در رتبه یک این فناوری در منطقه قرار گیرد.
وی افزود کاهش تلفات و افزایش توان انتقال، انتقال توان بدون نیاز به تغییر سطح ولتاژ و حذف نیاز به ترانسفورماتورها، ایمنی انتقال به علت خاصیت محدودسازی ابررساناها، افزایش ایمنی به علت حذف نیاز به روغن‌های خنک‌کننده، کاهش هزینه نگهداری و انتقال به صورت زیرزمینی را از اهداف کلی توسعه این طرح می‌باشد.
مهندس کوهانی در خصوص بهره‌مندی پژوهشگاه نیرو از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های عملی و تحیقیقاتی کشور، در زمینه تحقیقات مربوط به توسعه فناوری ابررساناها، به انجام دو پروژه مشترک با دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه صنعتی اصفهان اشاره نمودند و به شناسایی بسیاری از محققان فعال در زمینه ابررساناها در حین انجام پروژه و راه‌اندازی شبکه متخصصین فعال در این زمینه و شبکه تجهیزات آزمایشگاهی اشاره کردند.
وی در خصوص نقشه راه گسترش تحقیقات در حوزه ابررساناها افزود: همان‌گونه که ذکر شد هدف کسب رتبه یک در منطقه طی ده سال آینده می‌باشد و در این رابطه طبق سند چشم‌انداز تهیه شده، پروژه‌های مهم تعیین و قرار بر واگذاری آن به دانشگاه‌های مختلف بر اساس سیاست پژوهشگاه نیرو است.
وی به فعالیت‌های پژوهشگاه نیرو در زمینه توسعه ابررساناها اشاره کرد و گفت: در پژوهشگاه نیرو پروژه‌های مختلفی انجام شده است و در دست انجام می‌باشد. در پژوهشگاه نیرو برای اولین بار در کشور، نمونه آزمایشگاهی محدودکننده جریان خطای ابررسانا در قالب یک پروژه ملی برای شرکت توانیر ساخته شد. همچنین پروژه های مختلفی در زمینه ساخت پودر، سیم و نوار ابررسانا انجام شد که همگی آنها دارای محصول می‌باشند. در حال حاضر نیز پروژه ساخت نمونه آزمایشگاهی ذخیره‌کننده انرژی مغناطیسی ابررسانا بصورت مشترک با دانشگاه صنعتی شریف در حال انجام است.
مجری طرح توسعه فناوری ابررساناها، اساسی‌ترین چالش این فناوری را نیاز به محیط خنک در محیط نیتروژن مایع عنوان کردند زیرا ساخت تجهیزات خنک‌کننده و کنترل و نگهداری محیط هزینه‌بر است، اما با وجود همین محدودیت نیز تجهیزاتی چون محدودکننده جریان خطای ابررسانا و ترانسفورماتور ابررسانا در دنیا بصورت تجاری تولید و عرضه می‌گردند.
وی تصریح کرد: این تکنولوژی با سرعت بسیار زیادی در حال پیشرفت است. در حال حاضر در صنایع نظامی، پزشکی و صنعت برق تجهیزات بسیاری به‌صورت تجاری موجود هستند. محققین بر این عقیده هستند که در کمتر از بیست سال آینده نه تنها ابررساناهای دمای محیط بلکه ابررساناهای دمای بالا نیز ساخته خواهند شد.
مهندس کوهانی تاکید کرد: به فناوری ابررساناها نه به چشم یک فناوری هزینه بر، بلکه باید بصورت یک سرمایه گذاری بسیار ارزشمند نگریست. بسیاری از تجهیزاتی که در حال حاضر با آنها سرو کار داریم از جمله دستگاه های تصویر برداری ام آر آی، قطارهای سریع السیر مغناطیس‌های پرقدرت بالای یک تسلا و ... از این فناوری سود می برند. در این فناوری ویژگی‌های منحصر به فردی وجود دارد که تحقیقات در زمینه آن را بسیار ارزشمند می‌سازد، از جمله وجود 8 جایزه نوبل تاکنون بدون ساخت ابررساناهای دمای محیط، نبود انحصار آن در دست کشور آمریکا، بسیاری از محققین این رشته غیر آمریکایی هستند، ساخت نمونه ابررسانای دمای محیط در مقطع نانویی در آزمایشگاهی در هند و ... در نتیجه سرمایه‌گذاری در این شاخه از علم امری بسیار ضروری است.