05 دی 1397 10:17

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه نیرو؛ این کتاب در پژوهشگاه نیرو و به همت گروه پژوهشی اقتصاد تهیه و چاپ شده است. هدف از چاپ این کتاب کمک به همکاران مجموعه‌های تحقیقاتی برای آگاهی بخشی از چگونگی هزینه کرد در جهت کمک به توسعه پژوهشی و ارزش افزوده طرح‌ها می باشد. در این کتاب تلاش شده تا با محاسبه مخارج پژوهشی و همچنین ارزش افزوده برق، نسبت این دو به عنوان شاخص بازتاب دهنده میزان توجه حقیقی به پژوهش و نوآوری محاسبه و ارائه شود.
هزینه‌‌های تحقیق و توسعه از مهمترین معیارهائی است که سطح سرمایه‌‌گذاری هر کشور در تولید دانش جدید و تامین ورودی‌های لازم برای نوآوری را بازتاب می‌‌دهد. در کشور ما با اهمیت یافتن موضوع سیاست‌‌گذاری علم و فناوری و لزوم ارائه شاخصی در جهت پایش وضعیت موجود و تعیین اهداف کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت، شاخص شدت تحقیق و توسعه بسیار مورد توجه قرار گرفته تا جایی که در برنامه چهارم و پنجم توسعه کشور و همچنین نقشه جامع علمی کشور به عنوان یکی از اصلی‌ترین شاخص‌های پیشرفت کشور در حوزه علم و فناوری مطرح شده است. با این وجود تاکنون نه فقط رقم دقیق این شاخص مشخص نبوده بلکه یک تخمین ایجاد شده براساس متدولوژی علمی نیز در اختیار نبوده و سیاست‌گذاران و سایر فعالان این حوزه صرفا به برآوردها تکیه می‌‌کنند.
در میان شاخص‌‌های ورودی تحقیق و توسعه، دو شاخص عمده مطرح است یکی تعداد محققان تمام وقت در هر میلیون نفر و شاخص دوم درصدی از تولید ناخالص داخلی که صرف تحقیق و توسعه می‌‌شود که این شاخص یکی از مهمترین شاخص‌‌ها در حوزه علم و فناوری است که در همه دنیا از ملاک‌‌های اصلی بررسی‌‌ها در مورد پیشرفت علمی و فناورانه به شمار می‌‌رود. در کشور ما نیز سعی شده که از این شاخص استفاده گردد.
کشور جمهوری اسلامی ايران در چشم انداز افق 1404 هجری شمسی به عنوان كشوری توسعه يافته با جايگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه، با هويت اسلامی و انقلابی، الهام بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و مؤثر در روابط بين الملل ترسیم شده است. در راستای تحقق این تصویر، در ابلاغیه سياست‌های کلی «علم و فناوری»، به افزایش بودجه تحقیق و پژوهش به حداقل 4 درصد تولید ناخالص داخلی تا پایان سال ۱۴۰۴ با تاکید بر مصرف بهینه منابع و ارتقاء بهره‌وری تاکید شده است.
صنعت برق کشور، علی‌رغم سهم نسبتا کوچک در تولید ناخالص ملی، تاثیر تعیین کننده‌ای بر شکل‌گیری ارزش افزوده سایر بخش‌های اقتصادی دارد. روند توسعه فناوری از یک سو و گسترش سهم خدمات الکترونیکی از ارزش افزوده از سوی دیگر، باعث افزایش مستمر درجه تاثیرگذاری و اهمیت صنعت برق شده است. ایفای چنین نقشی در اقتصاد ملی، مستلزم پژوهش و فناوری مستمر در حوزه‌های مختلف صنعت برق است.
نگاهی به رویکردها، سیاست‌ها و تجربیات گذشته نشان می‌دهد صنعت برق برای رسیدن به سهم چهار درصد مخارج تحقیق و توسعه نسبت به تولید ناخالص ملی، می‌بایست به طور مستقل هدف‌گذاری و برنامه‌ریزی نماید. بنابراین، تعیین معیاری برای تشخیص ضریب تحقق هدف‌گذاری مذکور و میزان همگرائی یا واگرائی نسبت به آن ضمن انعکاس تصویری از جایگاه هر بخش و یا کل اقتصاد، پایه‌ محکمی برای آسیب شناسی (در صورت عدم تحقق اهداف متناسب با هدف‌گذاری انجام شده) خواهد بود.
در این کتاب تلاش شده تا با محاسبه مخارج پژوهشی و همچنین ارزش افزوده برق، نسبت این دو به عنوان شاخص بازتاب دهنده میزان توجه حقیقی به پژوهش و نوآوری محاسبه و ارائه شود.
نتایج حاصل نشان می‌دهد در طول سال‌های مورد بررسی در این پژوهش، نسبت مخارج پژوهشی در بخش دولتی به ارزش افزوده برق همواره کمتر از نیم درصد بوده است. به عبارت دیگر، برای رسیدن به هدف تعیین شده در سیاست‌های علمی و فناوری در افق چشم انداز، راه دشواری در پیش است.
شایان ذکر است همزمان با روز پژوهش و در حاشیه جشنواره پژوهش و فناوری وزارت نیرو توسط دکتر رضا اردکانیان وزیر نیرو از این کتاب رونمایی شد.