13 مهر 1398 11:51

جمع آوری، تجزیه و تحلیل اطلاعاتی نظیر میزان مصرف سوخت در بازه‌های زمانی مختلف، میزان ظرفیت عملی و راندمان واحدهای نیروگاهی در شرایط گوناگون، برق تولیدی واحدهای نیروگاهی در ایام مختلف سال و ... از جمله اطلاعاتی لازم برای مدیریت ناوگان نیروگاه‌های کشور محسوب می‌گردد. علاوه بر این تداوم تولید برق به صورت اقتصادی و پایدار مستلزم ارایه خدمات مستمر و جامع علمی و فنی به نیروگاه‌های کشور می‌باشد به گونه‌ای که بهبود بهره‌وری تولید برق در نیروگاه‌های کشور در گرو استفاده از فناوری‌های نوین بهره‌برداری، نگهداری و تعمیرات در نیروگاه‌های کشور می‌باشد.
در این راستا و به منظور کاهش اتکاء بخش تولید صنعت برق به دانش فنی شرکت‌های خارجی، طراحی و راه‌اندازی مرکز پایش و ارایه خدمات O&M به واحدهای نیروگاهی کشور در دستور کار پژوهشگاه نیرو قرار گرفت. این فعالیت در قالب یک پروژه مشارکتی بین پژوهشگاه نیرو و شرکت توربوتک قرار گرفت و شرکت مادر تخصصی تولید برق حرارتی به عنوان کارفرمای این پروژه در این فرایند نقش ایفا نموده و مراحل نهایی پروژه در حال طی شدن است.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه نیرو، سامانه مدیریت بهره‌برداری و نگهداری واحدهای نیروگاهی شامل بسته پایش وضعیت و عیب‌یابی، بسته پایش و بهبود طول عمر واحدهای گازی، بسته پایش و افزایش قابلیت اطمینان، دسترس‌پذیری و تعمیرپذیری واحدهای نیروگاهی، بسته بهبود سیستم‌های کنترل واحدهای گازی می‌باشد. بسته‌های فوق برای واحدهای گازی مدل V94.2 و F9توسعه داده شده‌اند. بسته‌های فوق پس از توسعه در گروه‌های مربوطه بایکدیگر تجمیع شده و مدل جامع سیستم را شکل می‌دهند. نتایج به دست آمده از تجمیع بسته‌های سامانه مدیریت بهره برداری و نگهداری واحدهای نیروگاهی می‌تواند بستر لازم برای مدیریت دارایی‌های فیزیکی در بخش تولید صنعت برق را فراهم کند.
استفاده از این محصول در سطح ناوگان می‌تواند عوایدی نظیر کاهش زمان توقف، افزایش میزان تولید برق، کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیرات، کاهش اثرات ناشی از خرابی تجهیزات، کاهش صدمات زیست محیطی تولید برق و ... به دنبال داشته باشد. با توجه به انجام این فعالیت‌ها در سطح ناوگان عواید مذکور متناسب با گستردگی ناوگان افزایش می‌یابد. مرکز پایش و ارایه خدمات به نیروگاه‌های کشور در راستای پاسخگویی به نیازهای فنی و اقتصادی بخش تولید صنعت برق بنیان گذاشته شده است.
مهندس فراهانی " رئیس مرکز توسعه فناوری بهره‌برداری، نگهداری و تعمیرات واحدهای نیروگاهی" در خصوص ضرورت انجام طرح "طراحی و پیاده سازی سامانه مدیریت بهره‌برداری، نگهداری و تعمیرات نیروگاه‌های کشور به موارد مندرج در سند "توسعه فناری‌های بهره‌برداری، نگهداری و تعمیرات واحدهای نیروگاهی" اشاره نمود و گفت: براساس سند مذکور نیازهای بخش تولید صنعت برق در قالب 35 عنوان طبقه‌بندی و اولویت‌بندی گردید. بخشی از نیازهای 35 گانه مورد اشاره از جنس توسعه نظام بهره‌برداری، نگهداری و تعمیرات (نظیر رویکرد مدیریت دارایی‌های فیزیکی) و بخش دیگر از جنس توسعه فناوری (نظیر توسعه فناوری‌های پایش وضعیت و عیب‌یابی) می‌باشد.
پاسخگویی به نیازهای مذکور نیازمند ایجاد زیر ساخت‌های لازم می‌باشد. بر اساس بررسی سوابق کشورهای پیشرفته در این زمینه، نیل به اهداف مورد اشاره مستلزم طراحی، پیاده‌سازی و ارایه خدمات به بخش تولید صنعت برق در قالب سامانه مدیریت بهره‌برداری، نگهداری و تعمیرات واحدهای نیروگاهی می‌باشد که ضرورت انجام پروژه حاضر را برای متولیان صنعت برق را اجتناب ناپذیر می‌نماید.
وی افزود: علاوه بر موارد پیش گفته، کاهش اتکاء بخش تولید صنعت برق به دانش فنی شرکت‌های خارجی، مستلزم توانمند سازی شرکت‌های داخلی برای انجام پروژه‌های با ارزش افزوده بالا می‌باشد. بر اساس بررسی صورت گرفته، شرکت توربوتک در ایجاد سامانه مدیریت بهره‌برداری، نگهداری و تعمیرات توربوکمپرسورهای شرکت ملی گاز، تجربه موفقی کسب نموده است. در این راستا با تعاملات صورت گرفته با شرکت‌های صاحب صلاحیت در این زمینه نهایتا پروژه "طراحی و پیاده‌سازی سامانه مدیریت بهره‌برداری، نگهداری و تعمیرات نیروگاههای کشور" به صورت مشارکتی بین پژوهشگاه نیرو و شرکت توربوتک در دستور کار مرکز توسعه فناوری بهره‌برداری، نگهداری و تعمیرات واحدهای نیروگاهی قرار گرفت.
خروجی‌های این پروژه شامل اول) طراحی، پیاده سازی و بهره برداری از سامانه پایش وضعیت و عیب یابی، تحلیل قابلیت اطمینان، دسترسی و تعمیر پذیری و بهبود سیستم کنترل یک بلوک سیکل ترکیبی F9، دوم) و یک بلوک سیکل ترکیبی V94.2 و سوم) طراحی، پیاده‌سازی و بهره‌برداری از مرکز پایش وضعیت، عیب یابی و ارایه خدمات به ناوگان نیروگاه‌های کشور می‌باشد.
سامانه مدیریت بهره برداری و نگهداری واحدهای نیروگاهی شامل بسته‌های متعددی می‌باشد. بسته پایش وضعیت و عیب‌یابی بر اساس تحلیل ارتعاشات، بسته پایش وضعیت و عیب یابی بر اساس تحلیل عملکرد ترمودینامیکی، بسته پایش وضعیت اجزای داغ واحدهای گازی و تحلیل عمر مصرفی اجزای واحد، بسته پایش وضعیت و عیب یابی محفظه احتراق توربین گاز، بسته پایش وضعیت فیلترهای هوای ورودی، بسته پایش وضعیت کمپرسور و تعیین زمان مناسب شستشوی آن، بسته تحلیل داده و قابلیت اطمینان، دسترس پذیری و تعمیرات، بسته ارتقای منطق سیستم کنترل بر اساس توابع هدف (افزایش ظرفیت، افزایش راندمان، افزایش عمر) و ... از جمله این بسته‌ها می‌باشد. بسته‌های فوق پس از توسعه در گروه‌های مربوطه بایکدیگر تجمیع شده و سامانه پیش گفته را شکل می‌دهند.
مهندس فراهانی به تامین نیازهای مدیران و کارشناسان شرکت برق در قالب داشبوردهای پایش، تحلیل و تصمیم سازی جهت مدیریت ناوگان نیروگاه‌های کشور به عنوان یکی از کارکردهای مرکز پایش اشاره نمود و گفت: تسهیل فرایند مدیریت بخش تولید صنعت برق در سطح ناوگان نیروگاه‌های کشور به کمک تحلیل های کارشناسی و بهبود فرایند تصمیم‌سازی مبتنی بر اطلاعات از جمله دستاوردهای این طرح می‌باشد.
علاوه بر آن ایجاد شرکت‌هایی که بتوانند به طور مستمر خدمات به نیروگاه‌های کشور ارائه دهند، نیازی بود که از طر ف نیروگاه‌ها ابراز می‌شد. این ضرورت باعث شد که تا طراحی و توسعه یک سامانه جامع به این منظور در دستور کار قرار گیرد. بدین منظور احداث و راه‌اندازی مرکز پایش و ارائه خدمات به ناوگان نیروگاهی کشور، با هدف جمع آوی اطلاعات واحدهای نیروگاهی کشور در یک مرکز، و سپس عیب یابی و ارائه خدمات در سطوح مختلف و به صورت 7 روز هفته و 24 ساعته مورد توجه قرار گرفت.
فراهانی ضمن اشاره به بروز بودن فناوری‌های مورد استفاده در مرکز پایش واحدهای نیروگاهی تصریح کرد: پلت فرم و قالب اصلی این طرح براساس روش‌ها و فناوری‌های روز دنیا شکل گرفته است. هر چند به صورت جزء جزء در حوزه پایش وضیعت، فعالیت‌های خوبی در کشور صورت گرفته است اما ارایه یک محصول صنعتی قابل استفاده در نیروگاه‌ها در این ابعاد، از جمله اقدامات قابل توجه و برجسته در حوزه بهره برداری، نگهداری و تعمیرات نیروگاه‌های کشور محسوب می‌گردد.
از جمله ویژگی‌های محصولات توسعه داده شده در این سامانه تکیه زدن به توان داخلی و بومی‌سازی این محصولات بر پایه دانش فنی متخصصین داخلی است. این فعالیت‌ها، بخصوص در شرایط تحریم نتایج ارزشمندی خواهد داشت. این سیستم با بهره‌گیری از توان دانشی محققان داخلی، اساتید دانشگاه و شرکت‌های دانش بنیان به صورت کاملا بومی‌سازی شده توسعه داده شده است.
رئیس مرکز تعمیرات نیروگاهی پژوهشگاه نیرو تصریح کرد هدف ما این است که در مرحله اول یک بلوک سیکل ترکیبی  9Frame و یک بلوک سیکل ترکیبی V94.2 به عنوان نمونه‌هایی از پرکاربردترین واحدهای نیروگاهی کشور به صورت محلی و مرکزی مورد پایش و عیب یابی قرار گرفته، سپس در افق 5 ساله، اطلاعات 50 واحد نیروگاهی به این مرکز منتقل و بعد براساس اطلاعات ثبت شده، ارائه خدمات به واحدهای نیروگاهی و همچنین بخش حاکمیت انجام شود.
وی افزود: یکی از عواید بزرگ این طرح این است که به نوعی زیرساخت‌های نرم افزاری و سخت‌افزاری برای گردآوری، پایش و تحلیل اطلاعات با حجم بسیار زیاد ( Big Data ) را ایجاد می‌کند.
امروزه دستیابی به اطلاعات با حجم بسیار زیاد یکی از ثروت هایی است که با جمع آوری اطلاعات نیروگاهی و ثبت آن در مرکز، می‌تواند به وفور مورد استفاده قرار گیرد و عواید بسیاری مناسبی را ایجاد کند.
این مرکز زیر ساخت‌های لازم برای دستیابی به اطلاعات با حجم بسیار زیاد را در بخش تولید صنعت برق فراهم می‌کند.
از جمله دستاوردهای توسعه این زیرساخت‌ها، انجام پروژه‌هایی نظیر نگهداری و تعمیرات مبتنی بر قابلیت اطمینان (RCM) در نیروگاه‌ها می‌باشد که به نوعی ارتقاء عملکرد واحدهای نیروگاهی را نتیجه خواهد داد.
مرکز پایش و ارائه خدمات به ناوگان نیروگاهی کشور، قطعا می‌تواند قابلیت اطمینان و قابلیت دسترسی را افزایش دهد و عواید فراوانی را نصیب بخش تولید صنعت برق کند که توجیه اقتصادی طرح را بیش از پیش عیان می سازد.
به عبارت دیگر، کارآمدی بخش تولید صنعت برق در گرو توسعه نظام و فناوری‌های صنعت برق است و ایجاد سامانه مدیریت بهره‌برداری، نگهداری و تعمیرات نیروگاه‌های کشور گام مهمی در این راستا به شمار می رود.