دوشنبه 11 تیر 1403
بخش تولید صنعت برق از دوره پیدایش تا بلوغ، تحولات بسیاری را شاهد بوده‌است. از جمله بخش‎هایی كه طی مدت یاد شده، نقش اساسی در ارایه خدمات صنعت برق ایفا نموده‌است، بخش بهره‌برداری، نگهداری و تعمیرات نیروگاه‌ها می‎باشد. در این راستا در چند دهه اخیر، مبانی نظری و عملی بهره‌برداری، نگهداری و تعمیرات به تدریج متحول گردیده و روش‎های نوین بهره‌برداری، نگهداری و تعمیرات جایگزین روش‎های سنتی قدیمی شده است. تجهیز بسیاری از نیروگاهها به سیستم‎های مدرن بهره‌برداری، نگهداری و تعمیرات، همگام با توسعه كمی تولید برق شاهدی بر این مدعا است. در راستای پاسخگویی به نیازهای بخش تولید صنعت برق؛ شناسایی دقیق سیستم‎های جامع بهره‌برداری، نگهداری و تعمیرات مدرن، ارائه تصویری از آینده این حوزه در افق میان مدت و بلند مدت، تعیین و برنامه‎ریزی برای ایجاد زیرساخت‎های سخت افزاری و نرم‎افزاری لازم برای توسعه سیستم جاری به سیستم مدرن مورد اشاره، بومی كردن سیستم مدرن بهره برداری، نگهداری و تعمیرات براساس قابلیت‎ها و محدودیت‎های كشور و سرانجام اجرایی كردن آن از جمله اقداماتی است كه باید در قالب یك نقشه راه و سند راهبردی مورد توجه قرار گیرند.
مرکز توسعه فناوری بهره‌برداری، نگهداری و تعمیرات واحدهای نیروگاهی در راستای تامین اهداف مورد اشاره، تشكیل گردیده‌است. این مركز می تواند پاسخگوی بخش مهمی از نیازهای بخش بهره برداری، نگهداری و تعمیرات در حوزه تولید صنعت برق باشد.
با توجه به این که فرایند خصوصی سازی در بخش تولید صنعت برق و واگذاری تعداد قابل توجهی از نیروگاهها به بخش خصوصی در سالهای اخیر شتاب گرفته است، در این راستا نگرانی از تولید برق مطمئن از یك طرف و ضرورت پشتیبانی مناسب وزارت نیرو در ایجاد بستر كسب و كار نیروگاههای واگذار شده و رفع موانع موجود در این مسیر به عنوان یك وظیفه حاكمیتی از طرف دیگر، ضرورت توجه بیشتر به بخش بهره‌برداری، نگهداری و تعمیرات نیروگاهها را مضاعف نموده است. امروزه هم در بخش بهره‌برداری و هم در بخش نگهداری و تعمیرات صنعت برق زیرساختهای مناسبی ایجاد شده است. اما تهدیدهایی نظیر به مخاطره افتادن تولید برق مطمئن و زیانهای ناشی از مغفول افتادن وظایف حاكمیتی در پاره ای از موارد باعث می گردد كه موضوع توسعه و بهینه سازی ارائه خدمات بهره‌برداری و نگهداری و تعمیرات همچنان از اهمیت زیادی برخوردار باشد. با توجه به حجم بازار این حوزه در داخل و خارج از کشور، توسعه فناوری در این حوزه ضمن صرفه‎جویی‎های ارزی، موجب زمینه‎سازی برای استفاده از فرصت‎های صادرات خدمات بهره‌برداری و نگهداری و تعمیرات نیروگاه‎ها خواهد شد. همچنین سهیم نمودن دانشگاهها و مراكز پژوهشی در ارائه خدمات نگهداری و تعمیرات گسترده این فعالیتها اعم از تهیه و فروش نرم‌افزارهای تجاری، تجهیز آزمایشگاه نگهداری و تعمیرات و ارائه خدمات آزمایشگاهی و ... می‎تواند فرصت‎های کاری جدید را به وجود آورد. علاوه بر موارد فوق افزایش توانمندی های این حوزه به منظور كاهش یا پیشگیری از خروج های اضطراری و توقف تولید برق ناشی از خرابی تجهیزات و کاهش هزینه‎های مربوطه نیز به عنوان یكی از دلایل ضرورت انجام این طرح قابل بیان است. مطابق برآورد صورت گرفته هزینه‌های بهره‌برداری، نگهداری و تعمیرات واحدهای گازی، بخاری و سیكل تركیبی در بخش تولید صنعت برق بالغ بر 736 میلیون دلار در سال می‌گردد. اگر پتانسیل كاهش هزینه‌های ناشی از به كارگیری فناوری های نوین بهره برداری، نگهداری و تعمیرات بین 15 تا 30 درصد تخمین زده ‌شود، آنگاه میزان صرفه‌جویی ناشی از این اصلاحات به 110 تا 220 میلیون دلار در سال بالغ می‌گردد. شایان ذكر است كه این صرفه‌جویی فقط بخش مربوط به هزینه‌های بهره‌برداری، نگهداری و تعمیرات واحدهای نیروگاهی می‌باشد. علاوه بركاهش هزینه‌های مذكور منافع ناشی از افزایش قابلیت اطمینان دسترسی به واحدها، كاهش خروجی‌های اضطراری از جمله تبعات این اقدامات می‌باشد كه منافع قابل توجهی به مراتب پیشتر از كاهش هزینه‌های مذكور را نصیب بخش تولید صنعت برق خواهد نمود. بر این اساس با هدف رفع چالش های پیش روی توسعه و کاربرد فن آوری بهره برداری، نگهداری و تعمیرات، طرح حاضر به شورای محترم آموزش , پژوهش و فن آوری وزارت نیرو پیشنهاد گردید. در این راستا نقشه راه توسعه نظام بهره برداری، نگهداری و تعمیرات و فن آوری این حوزه برای افق زمانی ده ساله ( تا انتهای سال 1404) تدوین گردد تا بر اساس آن نیازمندی های این حوزه در قالبی نظام مند و با همکاری سایر ذینفعان و دست اندرکاران مرتفع گردد. متعاقبا و پس از تایید پیشنهاد مطروحه کمیته راهبری تدوین سند متشکل از جمعی از خبرگان دانشگاه و صنعت و نمایندگان دستگاه های ذیربط تشکیل گردید و سند توسعه نظام و فن آوری بهره برداری، نگهداری و تعمیرات بر اساس متدولوژی تهیه شده و با مشارکت متخصصان و خبرگان صنعت و دانشگاه تدوین گردید.
ماموریت‌های مرکز:
  • ایفای نقش مدیریت فناوری در زمینه فناوری بهره برداری و تعمیرات نیروگاهی
  • هماهنگی فعالیت بخش‌های مختلف صنعت برق، مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌ها در زمینه طرح‌های مرکز
  • مدیریت ارائه خدمات علمی، پژوهشی و آزمایشگاهی به صنعت برق در زمینه فناوری بهره برداری و تعمیرات نیروگاهی
  • راه اندازی پایلوت‌های مورد نیاز صنعت برق در زمینه فناوری بهره برداری و تعمیرات نیروگاهی
  • جهت دهی تحقیقات و توسعه مرکز در راستای نیازمندی‌های بازار
  • تمرکز، سازماندهی و هم افزائی فعالیت‌های مرتبط با فناوری بهره برداری و تعمیرات نیروگاهی در پژوهشگاه نیرو
  • برنامه‌ریزی، تعریف و محوریت اجرای طرح‌ها و پروژه‌های کاربردی و توسعه‌ای در زمینه فناوری بهره برداری و تعمیرات نیروگاهی در پژوهشگاه نیرو
  • انباشت دانش در حوزه‌های علمی و تخصصی و ایجاد بانک اطلاعاتی از محققین و صاحبنظران در زمینه فناوری بهره برداری و تعمیرات نیروگاهی
  • ایجاد نظام و تامین منابع مالی لازم جهت حمایت مالی از طرح‌ها و پروژه‌های فناوری بهره برداری و تعمیرات نیروگاهی
  • مدیریت نظام‌مند حمایت از شرکت‌های دانش بنیان مرتبط با فناوری بهره برداری و تعمیرات نیروگاهی در قالب مراکز رشد و پارک‌های علمی و فناوری و صندوق‌های مالی حمایت از پژوهش
حوزه‌های شش‌گانه ارايه خدمات مركز:

ردیف

نام سند

دریافت خلاصه سند

دریافت گزارش کامل سند

1 سند راهبردی و نقشه‌ی راه افزایش راندمان نیروگاه‌های حرارتی كشور

2.02 مگابایت

13 صفحه

18.8 مگابایت

444 صفحه

2 سند راهبردی و نقشه‌ی راه (توسعه‌ی) فناوری‌های نوین بهره‌برداری، نگه‌داری و تعمیرات نیروگاه‌ها

807 کیلوبایت

12 صفحه

8.57 مگابایت

395 صفحه

3 سند توسعه فناوری‌های افزایش عمر نیروگاه‌های قدیمی كشور

977 کیلوبایت

13 صفحه

10 مگابایت

240 صفحه

محورهای كاری اصلی مركز:
با توجه به وجود ارتباط تنگاتنگ موضوعاتی نظیر افزایش راندمان، افزایش عمر و افزایش قابلیت اطمینان واحدهای نیروگاهی با حوزه O & M، توجه به این ارتباط و شفاف سازی آن حائز اهمیت می باشد. در این راستا سه محور زیر به عنوان محورهای كاری اصلی مركز در نظر گرفته شده است:
  • افزایش راندمان واحدهای نیروگاهی
  • افزایش عمر واحدهای نیروگاهی
  • افزایش قابلیت اطمینان واحدهای نیروگاهی

فهرست آزمایشگا‌ه‌های در دست طراحی و تجهیز مرکز

  • آزمایشگاه مهندسی قابلیت اطمینان
  • آزمایشگاه کالیبراسیون فلو سوخت در نیروگاه‌های کشور
  • آزمایشگاه تست عملکرد فیلتر‌های نیروگاهی