مركز توسعه فناوری مديريت بارهای سرمايشی

افزایش تقاضای انرژی الكتریكی برای تامین سرمایش مورد نیاز ساختمان‌ها تنها در طی چند ماه گرم سال و كاهش همزمان توان خروجی از واحدهای نیروگاهی گازی و سیكل تركیبی به دلیل كاهش راندمان حجمی كمپرسور توربین‌های گازی سبب بروز مشكلات و تحمیل هزینه‌های فراوانی به صنعت برق كشور و منافع ملی كشور گردیده و لذا برای برون رفت از این وضعیت لازم است راه حل‌های مناسب و مستندی همسو با سیاست‌های مدیریت كلان كشور ارائه گردد.

برخلاف بسیاری از كشورهای دنیا، كشورمان دارای حداقل چهار پهنه آب و هوایی متمایز بوده كه طبیعتا هر كدام از آنها دارای ویژگی‌ها و نیازهای سرمایشی و گرمایشی متفاوتی می‌باشند. از طرف دیگر سیستم‌های سرمایشی بسیار متنوعی مشتمل بر تبخیری، تراکمی و جذبی به صورت موضعی و یا مركزی وجود دارد که هر کدام از آنها مزیت‌ها و محدودیت‌های خاص خود را دارا می‌باشند و لازمست یک برنامه مدون و سیستماتیک برای استفاده آنها در کاربری‌ها و اقلیم‌های مختلف در کشور تدوین و بکار گرفته شود. ورود تكنولوژی‌های جدید به عرصه سیستم‌های سرمایشی نیز می‌تواند چالشی دیگر بشمار آید. هر ساله محصولاتی با عناوین و تكنولوژی‌های مختلفی به بازار كشور وارد می‌شوند كه الزاما تمامی آنها برای تمامی شرایط مناسب نیستند. در حقیقت بیشتر، وارد كنندگان تكنولوژی مناسب سرمایشی در كشور را تعیین می‌نمایند كه می‌تواند همسو با منافع ملی نباشد. از سوی دیگر بسیاری از تكنولوژی‌های دیگر همانند سیستم‌های سرمایشی خورشیدی و یا هیبریدی، سیستم‌های پمپ حرارتی زمین گرمائی، سیستم‌های ذخیره ساز سرما و ... در طی چند سال اخیر توسعه داده شدند كه می‌توانند برای تامین سرمایش در برخی از مناطق آب و هوایی كشور بسیار عملكرد مناسبی داشته و موجب ارتقاء كارایی سیستم‌های سرمایشی خواهند شد. تعریف دماهای آسایش برای كاربری‌ها و مناطق مختلف آب و هوایی كشور، استفاده از پوشش‌های عایق و كمتر جذب كننده تشعشعات خورشیدی در پشت بام و جداره‌های ساختمان، استفاده از ترموستات‌ها و سیستم‌های كنترلی و هوشمند برای سیستم‌های سرمایش مركزی و ... از جمله راهكارهای غیر فعال مدیریت انرژی در سمت تقاضا می‌باشد كه می‌بایستی بر مبنای اصول علمی و شناختی و بصورت سیستماتیك تعریف، به روز رسانی و جهت اجرا فراهم گردند. در نهایت همانگونه كه توضیح داده شد، ارتقاء فرهنگ مصرفی مردم توسط رسانه‌های گروهی، راهکارهای فنی و غیر فنی از ابزارهای موجود جهت سوق دادن مشتركین به سمت مصرف اصولی و منطقی انرژی بوده و طبیعتا سیاستها و برنامه ریزیهای خاصی را با توجه به استانداردهای ملی و جهانی و ویژگی‌های اقتصادی و اجتماعی كشور می‌طلبد. از طرف دیگر اقدامات پراكنده و غیر منسجم علاوه بر اینكه فاقد هر گونه هدف مشخص و كمی بوده، اصولا دارای پشتوانه مالی مناسب و قوانین لازم برای اجرا نبوده و اثرات عمده ای را بدنبال نخواهد داشت.

با الهام از اهداف سند چشم‌انداز وزارت نیرو در افق 1404 و در راستای صیانت از سرمایه‎های ملی، افزایش کارایی و صرفه‎جویی در مصرف انرژی، با بکارگیری و توسعه داخلی فنآوری‌های سرمایشی راندمان بالا و بهبود عملكرد حرارتی ساختمان، تقاضای برق مورد نیاز سیستم‌های تهویه مطبوع در ساختمان کاهش و راندمان سیستم‌های فوق در کشور تا حد استانداردهای جهانی ارتقا خواهد یافت.

با توجه به اینکه سند مدیریت بارها‌ی سرمایشی، هدف توسعه فناوری در خصوص تجهیزات سرمایشی را دارد و این موضوع ارتباط مستقیمی با صنایع فعال در حوزه HVACR دارد و از همان ابتدامرکز ارتباط با صنایع مختلف را آغاز نموده است که عمده فعالیت‌ها به شرح ذیل است:

مجموعه‌ای از عوامل در کنار قیمت پایین حامل‌های انرژی در کشور موجب گردیده كه مقوله مدیریت مصرف و افزایش بهره‌وری انرژی مورد توجه زیادی قرار نگرفته و در نتیجه هر ساله مصرف انرژی و پیك مصرف برق رشد قابل توجهی را داشته باشد كه این امر سبب اتلاف منابع و ثروت ملی خواهد شد. در این ارتباط بکارگیری تجهیزات پر بازده به عنوان یک راه حل مطرح می‌شود هر چند که استفاده از این تجهیزات و بکارگیری آنها به دلیل بالا بودن قیمت آنها باید بر اساس یک برنامه دقیق و مدون یا نقشه راه باشد.
تجهیزات انرژی بر در بخش ساختمان در چهار گروه روشنایی، گرمایشی (آب و فضا)، لوازم خانگی و تجهیزات اداری تقسیم بندی می‌شوند. تجهیزات پر بازده انرزی بر در واقع نوع تکامل یافته و بروز تجهیزات قدیمی هستند که علاوه بر داشتن راندمان بالاتر و در نتیجه مصرف انرژی اولیه کمتر، رفاه و آسایش بیشتری را نیز برای مصرف کننده به ارمغان می‌آورند. به عنوان مثال لامپ‌های LED نه تنها راندمان بالاتری نسبت به لامپ‌های رشته‌ای دارند بلکه از مشخصات نوردهی بهتری نیز برخوردار هستند. از لحاظ آماری بیش از یک دوم مصرف برق در کشور به بخش ساختمان اختصاص دارد. در این بین قرار گرفتن زیر بخش خانگی به عنوان یک زیر بخش مصرف کننده و غیر مولد در بخش ساختمان این بخش را نسبت به سایر بخش‌ها همچون صنعت و کشاورزی جهت بکارگیری فناوری‌های پربازده انرژی بر ارجحتر می‌سازد. بنابر این بکارگیری تجهیزات پر بازده در بخش ساختمان تاثیر بسزایی در کاهش مصرف برق در کشور خواهد داشت. در کنار کاهش مصرف انرژی می‌توان از موارد ذیل به عنوان ضرورت‌های مساله فوق الذکر یاد کرد.

با در نظر گرفتن مواردی همچون سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در بخش انرژی، سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404، قانون هدفمند کردن یارانه‌ها، قانون اصلاح الگوی مصرف، قوانین برنامه‌های اول تا پنجم توسعه کشور، تكالیف 20 گانه مصوبه هیات دولت جهت اصلاح الگوی مصرف انرژی و مبحث 19 مقررات ملی ساختمان، ضرورت قانونی مساله نیز آشکار می‌شود.